Origen del apellido Eirís.
Etimología:
Palabra derivada de Eira: del latín area: Lugar en el que se realizan las labores de la malla de los frutos y en el que, generalmente, queda colocada la paja.
Toponímia del apellido Eirís
El apellido Eirís tiene posible origen toponímica.
en Galicia encontramos los siguientes lugares
con la grafía Eirís
- en la parroquia de Santa María de Cardama, en el municipio de Oroso (A Coruña).
- en la parroquia de Santaia de Liáns, en el municipio de Oleiros (A Coruña).
- en la parroquia de San Salvador de Budiño, en el municipio de O Porriño (Pontevedra).
- en la parroquia de San Pedro de Sorrizo, en el municipio de Arteixo (A Coruña).
Distribución en Galicia del apellido Eirís.
En A Coruña: en los municipios de Carballo (207), A Coruña (103), Cerceda (37), Santiago de Compostela (23), Culleredo (22), Carral (20), Cambre (13), Teo (13), Arteixo (10), Oleiros (9), A Laracha (8), Sada (8), Ames (7) y Vedra (7).
En Pontevedra: en el municipio de Vigo (6).
En A Coruña: en las comarcas de Bergantiños (220), A Coruña (187), Santiago (52), Órdes (40), Ferrol (10) y Betanzos (7).
En Pontevedra: en la comarca de Vigo (6).
Distribución en España del apellido Eirís.
en las provincias de A Coruña (266) y Asturias (18).
en las comunidades de Galicia (266) y Principado de Asturias (18).
Heráldica del apellido Eirís
Relación de escudos heráldicos o blasones del apellido Eirís
Armas :
1.- En oro, tres calderas, de sable, con las asas levantadas y bien ordenadas.
Nobiliaria del apellido Eirís
A GEG comenta: “En el lugar de Sta. Maria de Oza, atopanse los restos de la llamada Casa-fuerte de Eirís, obra probablemente, de los siglos XV, XVI y XVII, con dos blasones en el suyo frontispiceo que parecen de la centúria decimosexta. No es donado atribuir con seguridad dichas armas –en pésimo estado- a determinados apellidos.”
Datos en el ARG del apellido Eirís
Relación de documentos encontrados en el Archivo del Reino de Galicia, de personas con el apellido Eirís, clasificadas ascendentemente por fecha.
1.- Josefa Eirís, viúva de Antonio Díaz, cede a Pedro Andrés de Galán, cura de Santa María de Brión, o dereito que ten dun xornal de viña nova e vella sita no Preguntoiro, parroquia de San Salvador de Serantes. 1724.
2.- Roque de Eirís, residente na Graña, con Jacobo Ramírez, por impago de xornais. 1763.
3.- Jacinto Castiñeiras con Diego María Basadre y Vicente Eiris, su apoderado, sobre pago de renta. 1818.
4.- EL ADMINISTRADOR DEL HOSPITAL DE SROQUE DE ORENSE CON JUANA DE EIRIS, PEDRO GACIO Y OTROS, SOBRE PAGO DE 1252 REALES, POR REDITOS DE CENSO. 1850.
5.- Expediente de redención dun censo pertencente ao cabido da catedral de Santiago de Compostela, a favor de Felipe Eirís, veciño de Padrón, número 18.697 do inventario. 1865.
6.- Expediente de redención dun censo pertencente ao cabido da colexiata de Santa María de Iria Flavia, a favor de Felipe Eirís, veciño de Padrón, número 17.985 do inventario. 1865.
7.- Expediente de redención dun censo pertencente ao cabido da colexiata de Santa María de Iria Flavia, a favor de Felipe Eirís, veciño de Padrón, número 18.698 do inventario. 1865.
8.- Expediente de redención dun censo pertencente á fábrica da parroquia de San Martiño de Cerceda, concello de Cerceda, a favor de Domingo García Eirís, veciño de San Martiño de Cerceda, número 18.183 do inventario. 1865.
9.- Expediente de redención dun censo pertencente á fábrica da parroquia de San Xurxo da cidade da Coruña, a favor de Juan Eirís e outro, veciño de Santa María de Bértoa, número 8.274 do inventario. 1865.
10.- Expediente de redención dun censo pertencente á fábrica da parroquia de Santa María de Bértoa, concello de Carballo, a favor de Francisco de Ponte Eirís, veciño de Carballo. 1865.
11.- Expediente incoado por Francisco Eirís e Vicente Lage sobre capelanía de Nosa Señora da Purificación en San Pedro de Quembre, Carral. 1872.
Mostramos los 11 documentos más antiguos encontrados en el ARG.
Personas célebres con el apellido Eirís
Relación de personas célebres o personas con alguna relevancia social, cultural, cientifica, etc. que tienen en sus apellidos, el apellido Eirís
1.- AFonso de Eirís, mercader de A Coruña, datado en 1417.
2.- Manuel Eirís Cabeza, nacido en Sofán (Carballo) el 10 de mayo de 1930 y fallecido en la misma villa el 23 de octubre de 1992, fue un veterinario y político gallego.
Fuentes y bibliografía
Esta es la bibliografía que recoge el origen, significado, la historia, la distribución y otros datos del apellido Eirís empleados en la redacción de este artículo.
- Otero Pedrayo, R., Gran Enciclopedia Gallega,
Editorial Silverio Cañada, .
- Xunta de Galicia, Nomenclátor de Galicia,
Xunta de Galicia,.
- Boullón Agrelo, A.I.; Sousa Fernández, X., Cartografía dos apelidos de Galicia,
Instituto da Lingua Galega - USC, .
- INEbase, Aplicativo Apellidos,
INE, .
- ARG, Arquivo do Reino de Galicia,
Xunta de Galicia,.
- www.heraldaria.com, Heraldaria,
, .
- Ferreira Priegue, E., Galicia en el comercio de marítimo medieval,
Fundación Pedro Barrié de la Maza, .
- Fundación Wikimedia, Inc., Galipedia,
, ,.